انتخاب بهترین فرمت برای فلش مموری به نوع کاربرد و دستگاه مورد استفاده شما بستگی دارد. قبل از هر چیز باید بدانید «فرمت» (سیستم فایل) نحوه ذخیرهسازی و سازماندهی اطلاعات روی فلش است. سه فرمت اصلی برای فلش مموری عبارتاند از FAT32، exFAT و NTFS. در این مقاله به مزایا و معایب هر یک میپردازیم و بر اساس کاربردهای مختلف (تلویزیون، ضبط خودرو، ویندوز و غیره) مناسبترین گزینه را بررسی میکنیم.
فرمت FAT32
فرمت FAT32 قدیمیترین و سادهترین سیستم فایل است. مزیت بزرگ FAT32 سازگاری بسیار بالای آن با انواع سیستمها و دستگاههاست؛ بهطوری که ویندوز، مک و لینوکس همگی میتوانند آن را بدون نیاز به نرمافزار اضافی بخوانند و بنویسند. به همین دلیل بسیاری از دستگاهها – از کنسول بازی تا دستگاههای اندرویدی – فلش را بهصورت پیشفرض با این فرمت فرمت میکنند.
با این حال معایب FAT32 نیز مهم است. مهمترین محدودیت این فرمت حداکثر حجم فایل ۴ گیگابایت و حجم پارتیشن تقریباً ۳۲ گیگابایت (بدون ابزار خاص) است. به عبارت دیگر اگر یک فایل ویدیویی یا بکآپ حجیمتر از ۴ گیگ داشته باشید، نمیتوانید آن را روی FAT32 ذخیره کنید. همچنین این فرمت قابلیتهایی مانند امنیت فایل، رمزگذاری یا سیستم ثبت تغییرات (journaling) را ندارد. بنابراین برای فایلهای بزرگ یا استفادههای حرفهای مناسب نیست.
مزایا و معایب FAT32 (خلاصه):
-
مزایا: سادگی، بازیابی ساده اطلاعات، بالاترین سازگاری با دستگاههای مختلف.
-
معایب: حداکثر حجم فایل ۴ گیگابایت، محدودیت حجم پارتیشن، عدم پشتیبانی از ویژگیهای پیشرفته مثل امنیت و رمزنگاری.
فرمت exFAT
فرمت exFAT (Extended FAT) توسط مایکروسافت معرفی شده است تا کاستیهای FAT32 را برطرف کند. مهمترین ویژگی exFAT پشتیبانی از فایلها و پارتیشنهای بزرگ است. exFAT میتواند فایلهای بسیار بزرگتر از ۴ گیگابایت را نگه دارد و برای فلش مموریها، SSD خارجی و کارتهای حافظه جدید (مانند SDXC) مناسب است. این فرمت نسبت به FAT32 کاراتر است و فضای ذخیرهسازی را بهینهتر استفاده میکند، در حالی که هنوز سبکتر از NTFS است.
از دیگر مزایای exFAT میتوان به سازگاری مناسب آن با سیستمهای عامل مدرن اشاره کرد: ویندوز و مک بهصورت پیشفرض از exFAT پشتیبانی میکنند، لینوکس با درایور مناسب هم میتواند بخواند/بنویسد. همین امر موجب شده exFAT فرمت استاندارد کارتهای SDXC نیز باشد. البته معایب exFAT این است که مانند FAT32 قابلیتهای امنیتی و ثبت تغییرات ندارد و در درایوهای حجیم احتمال تکهتکه شدن فایلها (fragmentation) وجود دارد. همچنین برخی دستگاههای قدیمی یا ارزان ممکن است از exFAT پشتیبانی نکنند؛ در این صورت باید از FAT32 استفاده کنید یا دستگاه را بهروز کنید.
مزایا و معایب exFAT:
-
مزایا: پشتیبانی از فایلهای بزرگتر از ۴ گیگ، کارایی بهتر نسبت به FAT32، پشتیبانی پیشفرض ویندوز و مک.
-
معایب: فاقد امنیت/رمزنگاری، احتمال تکهتکه شدن، برخی دستگاههای قدیمی پشتیبانی نمیکنند.
فرمت NTFS
NTFS سیستم فایل پیشفرض ویندوز است. این فرمت مدرن ویژگیهایی مانند امنیت فایل (مجوز دسترسی)، رمزگذاری، فشردهسازی و ثبت تغییرات (journaling) را فراهم میکند. NTFS از فایلها و پارتیشنهای بزرگ پشتیبانی میکند و برای ذخیرهسازی پایدار و اجرای سیستمعامل مناسب است. اگر درایو فلش را به طور اختصاصی در ویندوز استفاده میکنید (مثلاً هارد اکسترنال یا فلش جهت نسخه پشتیبان ویندوز)، NTFS مزایای زیادی دارد.
اما NTFS روی سیستمعاملهای غیر ویندوز محدودیت دارد: مک فقط بهصورت پیشفرض قادر به خواندن NTFS است و برای نوشتن نیاز به برنامه جانبی دارد. کنسولهای بازی و دستگاههای صوتی/تصویری خانگی نیز معمولاً NTFS را پشتیبانی نمیکنند. به همین دلیل اگر فلش خود را در چند دستگاه (مثلاً تلویزیون و کامپیوتر) استفاده میکنید، بهتر است NTFS را کنار بگذارید. همچنین نیاز به سطح دسترسی بالاتر است، بنابراین برای فلش عمومی و قابل جابهجایی (مثل فلش عمومی) معمولا NTFS پیشنهاد نمیشود.
مزایا و معایب NTFS:
-
مزایا: مدیریت حرفهای حافظه، پشتیبانی از فایلهای بزرگ، امنیت و مجوزهای دسترسی پیشرفته.
-
معایب: پشتیبانی محدود روی مک/لینوکس و وسایل خانگی، سنگینتر و پیچیدهتر نسبت به FAT.
انتخاب فرمت مناسب برای کاربردهای مختلف
-
فلش برای تلویزیون: اکثر تلویزیونهای هوشمند با فرمت FAT32 سازگارند؛ توصیه میشود اگر فیلمهای شما زیر ۴ گیگابایت هستند از FAT32 استفاده کنید چرا که با همه مدلها کار میکند(برگرفته از وب سایت support.mediazilla.com ). اگر فایلهای ویدیویی بزرگ دارید، میتوانید از exFAT یا NTFS استفاده کنید، اما دقت کنید که تلویزیون شما این فرمت را میخواند. بهعنوان مثال، تلویزیونهای سونی بهطور معمول FAT32 و exFAT را میپذیرند، اما تلویزیونهای سامسونگ معمولاً FAT32 و NTFS را پشتیبانی میکنند.
-
فلش برای ضبط ماشین: دستگاههای پخش خودرو (ضبط ماشین) معمولاً فرمتهای FAT32 یا exFAT را قبول میکنند و NTFS پشتیبانی نمیشود. بنابراین بهتر است فلشها را به FAT32 (یا در صورت پشتیبانی به exFAT) فرمت کنید. در عمل اغلب پیشنهاد میشود برای ثبات عملکرد و سازگاری حداکثری از FAT32 استفاده شود و حجم فلش را بالا نبرید.
-
فلش برای ویندوز: اگر فلش مموری را صرفاً روی کامپیوتر ویندوز خود استفاده میکنید و فایلهای حجیم دارید، فرمت NTFS بهترین کارایی را دارد. اگر امکان دارد فلش را بین ویندوز و مک به اشتراک بگذارید، exFAT گزینه بهتری است زیرا روی هر دو سیستمعامل بدون مشکل خوانده/نوشته میشود.
-
کاربردهای عمومی و منتقل کردن فایل: به طور کلی برای فایلهای معمولی و هر کاری که تحت ویندوز، مک یا کنسول استفاده میکنید، FAT32 یا exFAT دو گزینه اصلی هستند. اگر فضای ذخیرهسازی فلش کمتر از ۳۲ گیگ است، FAT32 سازگارتر است؛ برای ظرفیتهای بالاتر exFAT مناسبتر است. در انتخاب بین FAT32 و exFAT باید قابلیت دستگاههای مقصد را در نظر بگیرید.
روشها و برنامههای فرمت کردن فلش
برای فرمت کردن فلش مموری روشهای مختلفی وجود دارد:
-
فرمت با کامپیوتر: در ویندوز کافی است روی درایو فلش در فایل اکسپلورر راستکلیک کرده و گزینه Format را انتخاب کنید. سپس نوع فایل سیستم (FAT32/NTFS/exFAT) را بر اساس نیاز انتخاب کرده و فرمت کنید. در مک هم میتوانید با برنامه Disk Utility فلش را فرمت کنید. اگر ویندوز امکان انتخاب FAT32 برای فلشهای بزرگتر را ندهد، میتوانید از ابزارهای جانبی مانند نرمافزار Rufus، DiskGenius، EaseUS Partition Master یا HP USB Disk Storage Format Tool استفاده کنید که فلشهای حجیم را به FAT32 فرمت میکنند.
-
فرمت با گوشی: اگر رایانه دردسترس نیست، میتوانید فلش را با گوشی اندروید فرمت کنید. برای این کار فلش را با کابل OTG به گوشی وصل کنید و به تنظیمات بخش ذخیرهسازی (Storage) بروید. در صورتی که گوشی فلش را شناسایی کند، گزینه Format USB OTG Storage نمایش داده میشود؛ با انتخاب آن و تأیید نهایی، فلش فرمت میشود. (نکته: بهتر است قبل از جداسازی کابل، گزینه “USB Mass Storage” را یک بار لمس کنید تا ارتباط فلش بهدرستی قطع شود.)
برای بررسی دقیقتر روش فرمت فلش با گوشی یا معرفی بهترین برنامههای فرمت فلش در ویندوز و اندروید، بهزودی مقالات تخصصی مستقلی منتشر خواهیم کرد که در آنها این نکات تشریح میشوند. (برای نمونه در این مقاله بخش مربوط به فرمت با گوشی توضیح داده شده است.)
بهترین انتخاب برای شما چیست؟
با توجه به توضیحات فوق، بهترین فرمت فلش بستگی به نیاز شما دارد:
-
عمومی و سازگاری حداکثری: اگر سازگاری با دستگاهها و سیستمهای مختلف برایتان مهم است و فایلهایتان کوچکتر از ۴ گیگ است، معمولاً FAT32 بهترین انتخاب است.
-
فایلهای بزرگ و ظرفیت بالا: اگر فایلهای حجیم (ویدئوهای بلند، بکآپهای بزرگ) دارید، از exFAT استفاده کنید؛ این فرمت امکان ذخیره هر اندازه فایل را میدهد.
-
استفاده اختصاصی در ویندوز: برای فلشهایی که فقط در ویندوز استفاده میشوند و نیاز به کارایی بالا دارند، فرمت NTFS پیشنهاد میشود (مثلاً نصب نرمافزار یا بکآپ ویندوز). در این حالت exFAT هم گزینهای مناسب است زیرا Windows و Mac هر دو آن را پشتیبانی میکنند.
در نهایت، علاوه بر فرمت مناسب فلش، به برند و کیفیت محصول نیز توجه کنید. برای مثال خرید فلش مموری SanDisk به دلیل کیفیت ساخت بالا توصیه میشود. سایر برندهای محبوب بازار ایران مانند فلش مموریهای Verity یا نمونههای داخلی مثل فلش مموری Reewox و فلش مموری Lotous نیز گزینههای خوبی هستند. با در نظر گرفتن نوع استفاده (تلویزیون، خودرو، کامپیوتر و…) میتوانید مناسبترین فرمت را انتخاب کنید و از کارایی مطلوب فلش مموری خود اطمینان حاصل نمایید.